Áàéøèí

Áàéøèí ë ãýõ þì...Ýíý þó ãýñýí ¿ã âý...Áîäîîä áîäëîî øèâøýýä áîäîæ íýã ¿çüå. "Áàé" ãýäýã ÿçãóóð áàéõ þì...Ýíý áîë ¿éëèéí èäýâõã¿é ÿçãóóð áîëîé... ßìàð áîëîâ÷ áàéðøñàí ç¿éë áîëîé... Òýãýýä ÷ ýíý äºðâºëæèí ç¿éëèéã ¿ë õºäëºõ õºðºíãºíä òîîöäîã àæààì..."Áàé ÷è" ãýæ íýã ¿ã õààÿà ñîíñîãääîã áàéñàí îäîî ÷ áàðàã ñóðàã àëäàð÷...Ñàâààã¿éòýýä, ã¿éæ õàðàéãààä, ìîðü ìàëûí õºëä îð÷èõîîä áàéãàà õ¿¿õäýý ýöýã ýõ íü "áàéã ãýì, áàé ÷è" õýìýýí çàãíàõ çýìëýõèéí õîîðîíäóóð àíõààðóóëäàã õàð ÿðèàíû ãýìýýð ¿ã áèé...Ýíý ¿ãèéã áîäîîä ñóóõàä "áàéðøààä, òîãòâîðæîîä, áàéðàíäàà ñóóãààä ºãºº÷" ãýñýí äýëãýð óòãà öààíà íü íóóãäààä áàéõ øèã ýý... Ñóóðèí ¿¿ñýõèéí ¿¿òãýë íü ýíýõ¿¿ áàéøèí áóþó. Ìîíãîë÷óóä áîë îëîí çóóíààñ í¿¿äýë÷èí çàÿàòàé...Ãàðâàë ò¿¿õ íü ÷ òèéì. ªí㺠íýõèé äýýëíýýñ ººð ãî¸ëã¿é...ªìñäºã äýýë íü õ¿ðòýë îëîí ¿¿ðýãòýé. Ñóóäàã ñóóö íü õ¿ðòýë ñóóðüøèõûí àðãàã¿é, ýâëýæ á¿òýýä, ýñãèéãýýð õóëäààä ñóóö áîë÷èõäîã. Õîðâîîä õîñã¿é ñýòãýëãýý...Ãàçàð äýëõèéãýý õàéðëàñàí ãàéõàìøèãò óõààí... ¯¿íèéã äóóðàéæ õàðèéõàí ìàéõàí çàéõàí ãýýä ò¿ð ñóóö çºí人íèéã á¿òýýñýí ÷ òýð á¿ð õýðýãöýý õàíãàõã¿é. Àðãàã¿éí ýðõýíä ò¿ðèéí ò¿ð õýðýãöýýãýý õàíãààä ë ÿâæ áàéíà. Ìîíãîë÷óóä åð íü ýçýí ×èíãèñèéíõýý ¿åä ãýõýä ë õàìãèéí ñóóðüøìàë ñóóöàà õ¿ðòýë äîðîî äóãóéòàé øààðäëàãà ãàðâàë ÷èðýýä àðèëæ ºãºõ ýçýí õààíû ãýð òýðãèéã á¿òýýñýí áàéõ þì... Ýíý îëîí äàâõàð áàéøèí íýðòýé ñóóöàíä èéì äóãóé äààí÷ áàéõã¿é...Òîõèðîõ ÷ ¿ã¿é... Ãàçàðòàé íü ãàãíàñàí íýðòýé....Ãàãíààñ íü õýð çýðýã áºõèéã ìýäýõ àðãà áàãà... Ãàçàð ýæèé ìèíü õ¿÷òýéõýí øèëãýýõýä áóëãàðààä ñ¿éð÷èõ àþóëûí èðìýã äýýð ñ¿íäýðëýöãýýíý. Æèã¿¿ðò öàãààí ãýð áîë òèéìã¿é. Õîíü ìàë íü, õîòî÷ íîõîé íü äîð õàÿæ íýã õîíîãèéí ºìíººñ ãàçàð øèëãýýõèéã ìýäýæ ìýäýðäýã. Òèéì áîëîõîîð àþóëààñ ñýðýìæëýí õîëäîõ á¿ðýí áîëîìæòîé...Àðãàã¿é ë æèã¿¿ðò öàãààí ãýð áîëîé. Áàéøèí ãýäýã íýã òàëààñàà õýò áàéðøìàë ñóóãóóë ÷ õàìãèéí àìàðõàí ãàçðûí õºðñíººñ í¿¿æ ìýäýõ àþóëòàé "í¿¿ã¿¿ë" ýä ýý...Èíãýæ áîäòîë "Áàé" ãýäýã ÿçãóóðò áàñ íýã ¿ã á¿òýýõ íºõöºë áàéíà. Òýð íü "Áàé+ð" Ýíý ¿ãíýýñ ¿¿äýýä áàéð ñóóö ãýñýí õîëáîî õýâøæýý. ¯¿íèé ºìíº ìîíãîë õ¿íèé ñýòãýëãýýíä "ãýð ñóóö" ãýñýí íýã ¿ã õýðýãëýãäýæ áàéñàí. Îäîî ýíý ¿ã ìàðòàãäàõûí ìàíàíòàé õºò뺺ð õàðèóã¿é äàâàõ ãýýä áàéíà. ßìàðòàé ÷ áàéøèí ìèíü áàò áºõ áàéãààñàé...Áàéðàà ººð÷èëæ ÷àäàõã¿éãýýñ õîéø õ¿íèé ãàðààð á¿òýýñýí óóë õàä ãýìýýð...Óóë õ¿ðòýë õàãàðäàã...Áàéðàí ñóóãààä í¿¿äýãã¿é àéëûã õºäººãèéíõºí ñàéí õýëäýãã¿é... Íààíàäàà ë ñààõàëòààñàà õîëäîæ ¿çýýã¿é, øýýñíèé ãàçðàà ìàëàà ýðã¿¿ëñýí...õîòîî ìºëæñºí ãýýä...àëü îëîí òàëààñ íü òààã¿é ¿ã ÷óëóóäíà ãýý÷...Áàéøèí ìèíü ÷èíèéõýý òóõëàã òîõèëîã ºðººíä ñóóæ áàéãààä þó ë áè÷÷èõýâ äýý... Òàíû öýëãýð öàãààí àäà𠺺ä í¿äýý íýã ÷èëýýå...Àé ñàðóóëõàí áàéíà. Ãýëýý ãýýä ÷àìäàà áè çàðèìäàà èòãýõã¿é þì...ßàõ áèëýý...Õýäèéãýýð áàéøèí ãýäýã ýíý ñàðóóëõàí òîõüòîé ºð㺺íä ãó÷ äº÷èí æèë ñóóñàí ÷ "ªðõ ãýð" ë ãýæ ÿðüæ ÿâàà áîëîõîîñ "Áàéøèí ãýð" ÿðüæ ñóðñàíã¿é. "Ãýð á¿ë" ë ãýæ á¿ðòã¿¿ëýõýýñ "Áàéøèí á¿ë" ãýæ á¿òã¿¿ëñýí óäààã¿é ýý...Öóñàíä ìèíü áàéãàà ¿íýí ãýäýã ýíý áóþó...Ñóóðèí ¿¿ñýõèéí ¿¿òãýë íü áàéøèí áóþó... Óóë íü áàéøèíæèõ õàíäëàãà ãàçàð àâ÷ áàéãàà ÷ ñýòãýëãýý íü í¿¿äýë÷èí õýâýýðýý àðä ò¿ìýí. ªâºð ìîíãîë÷óóä "øàí áàëãàñ" õýìýýõ çàñàã çàõèðãààíû íýãæòýéã áèä ìýäíý äýý... Ýíä áàéãàà "áàëãàñ" ãýäýã ¿ã ÿìàð ñàíààã àãóóëæ áàéíà âý...Òóóðü áàëãàñ ãýæ ÿðüäàãòàé óòãà ä¿éíý...Ñóóðèí ãàçðûí ýöñèéí ò¿¿õ íü Áàëãàñ áîëîé. Ýðòíèé õîòûí òóóðü áàëãàñûã àðõåëîãè÷èä îëæ ò¿¿õèéí òîì îëç õýìýýí çàðàëñààð ë áàéäàã. Öîãòûí öàãààí áàëãàñ, Õàð áàëãàñ ãýæ áèé... Ýíý á¿õýí áàéøèí áàéñíû ýðòíèé ò¿¿õ...Òýãâýë îðä õàðø èõ õîò ñóóðèíû ýöñèéí ò¿¿õ íü ýíýõ¿¿ áàëãàñ áîëîé... Îäîî ÷ áèä "òýð ÷ ¸ñòîé áàëãàñ áîëæýý"... õýìýýí íóðæ ñ¿éðñýí, óõàæ òîíîñîí õóó÷èí áàéøèí òàãçûã õàðààä óóëãà àëääàã áèç äýý...Áàéøèí ìèíü ºðøººãººðýé... Áàéøèí ë áàëãàñ áîëäîã. Áàëãàñ õýçýý ÷ ýðãýæ áàéøèí áîëäîãã¿é. Áàëãàñ õàðèí ò¿¿õ áîëäîã...

ÕÀËÓÓÍ

Àé àëòàí íàð àà...Áèä ÷àìàéãàà ãîìäîîãîîã¿é áèç äýý...Èë÷ ãýðëèéí óëàà÷ ãàëò áàìáàð ìèíü...Òàíû ãýðýë ãýãýýã õºõºæ, èë÷ äóëààíààð ÷èíü ºëãèéä¿¿ëæ ñàÿ æèâàà æèëèéã òóóëàõ õ¿ì¿¿í òºðºëõòºí ºíººäºð áàãà çýðýã "õàëóóöààä" áàéíà. Ìàíàé èõ øàðãàë ãîâèéí ìàíàí ñóóíàãàëñàí öàãààí òîéðîìä áîë òà á¿ð ¿äëýýä ìàðò÷èõ áîëîëòîé. Õýäýí áîòãîòîé èíãý á¿ð ó÷èð óõààíàà îëîõã¿é áîòãîíäîî ÿàðñàí ñýòãýëèéí áóéëàà íü òýðõýí çóóðàà õàëóóíä çàìõðààä...Áàðàã ë õàÿàíä èðæ áàéæ ñîíñîãäîõ þì. Èíãýòëýý õàëæ áàéë óó äàà. ¨ñòîé ë ºíºº "...Ãîëèî öàðöàà íü õóóðñàí òàðèà øèã ¿ñ÷èí øóóãèäàã" ãýæ äîðíûí èõ ÿðóó íàéðàã÷èéí ø¿ëýãëýñýí íü îäîî áèåëýëýý îëæ, àðãàã¿é ë õóóðñàí òàðèà áîëæ áàéõ øèã ýý... Èë¿¿ðèéí óë øèã á¿ëýýí ãîâü ìèíü èíä¿¿íèé óë øèã õàëóóí áîëæýý...Áè õîòûí çóíãàã õàëóóíä á¿ã÷èìäýõäýý, õºëñºº óðñãàæ õ¿éòýí óñ öýðèéòýë óóõäàà ºíººõ ë ãîâèî áîäîæ, òýíä ìºí ÷ õàëóóí áàéãàà äàà ãýæ õºíäëºí㺺ñ íü àìüñãààäìààð ñàíàãäàõ þì. Ìàíàé íóòãèéí ýëñýí ìàíõàí ÷ îäîî ÷óõàì ìàõ öààñàíä áîîãîîä áóë÷èõàä áîëãî÷èõîîð áàéãàà äàà... Õýäýí ÿìàà ¿ë ÿëèã õàëóóí ñàëõè ñºðºí õºëºº íýã ºðãºæ, íýã ãèøãýæ ìàéëààä...òýð¿¿õýíä àðãàë äýýð õîíèí ãóðâýë ãàð÷èõñàí õî¸ð Ẻð íü ò¿íõýëçýýä... Äýýðýýñ íýã ÷ ¿¿ëã¿é õºõ òýíãýð öºõºðñºí õ¿íèé í¿ä øèã ãóíèãëàíãóé õàëóóíû á¿¿äýí ìàíàí äóíäààñ øèðòýýä... Õàëóóí... Ýíý õàëóóíûãýý...Õàíãàéí íóðóóãàà õàä÷èõñàí, õÿä÷èõñàíû ãàé áîë ýíý...Íàðàà õ¿ðòýë ç¿éðëýäýã "àëò" ãýã÷èéã óãààæ óðñãàñààð áàéãààä ãîë óñàà õºðñºíä íü øóðãóóë÷èõñàíû ãàé áîë ýíý...Íàðàí ýýæ ìèíü ¿ð ñàäàà õàéðëàà÷...Òàíû à÷èéã õàðèóëàõ õ¿í íýã ÷ îëäîõã¿é. Ãýâ÷ òàíûã ìàãòàí äóóëñàí íü çºí人...Õàëóóí... Ñ¿¿äðýý ýñãýýä öàìö õèéìýýð õàëóóí...

ÕªË Õ¯ÍÄ Á¯ÑïÉÄ

Ýý, õººðõèé
Ýíý á¿ñã¿éä áàÿðëàìààð àà
Ýõ äýëõèé àëõàæ ÿâàà ÷ þì øèã
Ýëáýã àìüäðàë òýýæ ÿâàà ÷ þì øèã
Ýâèé äýý, õººðõèé
Ýíý á¿ñã¿éä áàõàðõìààð àà
Äýëãýð Ìîíãîë ìèíü ºñºæ áàéãàà ÷ þì øèã
Äýýëòýé àðä ìèíü íýìýãäýæ áàéãàà ÷ þì øèã
Ýý, õººðõèé
Ýíý á¿ñã¿éã õàéðëàìààð àà
Óëñ ìîíãîëûí ìèíü èðýýä¿é ÷ þì øèã
Óðàã òºðëèéí ìèíü ãàãíààñ ÷ þì øèã
Õºë õ¿íä á¿ñã¿éí ºìí¿¿ð
Õºíäºëñºæ áèòãèé ãàðààðàé
Óðàã òºðºë íü õîëäîæ ìàãàä
Óëñ ìîíãîë ìèíü öººð÷ ìàãàä
Æèðýìñýí ýõèéí äýðãýä
Ǻºëºí ÿðèàðàé
Àìü íýãòýé ¿ð íü
Àéæ ìýäíý, àÿàð àÿàð...
Ýý, õººðõèé
Ýíý á¿ñã¿éä áàÿðëàìààð àà
Ýëáýã àìüäðàëäàà á¿ë íýìýõ ãýæ
Ýðãýõ äýëõèéäýý ºðõ íýìýõ ãýæ
Õîíãîð áèåíäýý à÷àà ¿¿ð÷ ÿâàà
Õºë õ¿íä á¿ñã¿éä õàëàìæ õýðýãòýé...
Õàéðëààðàé

Õóó÷èí ñîíèí

ªã뺺 áîñîîä ñîíèíû õóó÷èí õàé÷èëáàð, áàñ öóãëóóëãàà óõëàà. Òýð íü ÷óõàìäàà ºíãºðñíºº ýðãýí ñàíàõ ãýñýíäýý áèø, öàã ¿åýñýý ò¿ð ÷ áîëîâ çóãòàõ ãýñýíäýý ø¿¿ äýý. Èõ ë çàëóóõàí áàéæ äýý ãýäýã øèã òýð íýã ñîíèí äýýð ãàðñàí çóðãàà õàðëàà. Èíýýä ÷ õ¿ðýõ øèã. Áàÿð õººð÷ òºðºõ øèã...Ýíý çóðàã á¿õèé ñîíèí áîë "Í¿¿äýë÷èí" ãýäýã íýðòýé áîëîëòîé. Ìèíèé çóðàãíû äîîð "Ìîíãîëûí ðàäèîãèéí ñóðâàëæëàã÷ çàëóó ÿðóó íàéðàã÷ Ë.̺íõòºð ìàíàé ñîíèíä çî÷èëæ áàéíà." ãýñýí ç¿¿ëòòýé þì. Íààäàì äºõñºí ¿å áîëîëòîé. "Íààäìûí ºã뺺íèé ¿¿ë" õºìñãºí äîîð íààäàì àäóó ìîðèíû òóõàé õýäýí áîãèíî ø¿ëýã íèéòëýãäæýý. Ýðãýýä èõ ë õè÷ýýíã¿é óíøëàà.
"Äýëõèéí öàãààí ñàëõèíä
Öóâæ òºðñºí õî¸ð óíàãà
Äýíæèéí öàãààí öýöãýíä
Öóâæ ºòºëñºí õî¸ð ìîðü
Õîëîîñ íýãýíäýý ã¿éñýí
Õî¸ð ãîëûí óíàãà
Õîðâîîã öóâæ îðõèõ
Õî¸ð íóòãèéí ìîðü
Äàññàí íóòàãòàà öóâæ øèíãýíý
Äàëèéí öýöýãòýé õàìò äýëáýýëíý
Õàéðëàæ ÿâñàí ýçýí íü
Õàéðõàíû îâîîíä ãàâëû íü òàõèíà
Õàãäàð÷ óðãàñàí óóëûí áîðãîíä
Õàíüñàí øèíãýæ ãàçðàà íºõíº... õýìýýí ø¿ëýãëýæýý.
Õóó÷èí ñîíèíû "øèíýõýí" õóóäàñ ýðã¿¿ëæ, èéíõ¿¿ "çàëóó ÿðóó íàéðàã÷" Ëõàíààãèéí ̺íõòºðòýéãýý æààõàí çóóð õóó÷èëëàà. ̺í ÷ ñàéõàí áàéëàà ø¿¿...̺íõºä ñàâëàñàí ìºíõ áóñûí òóõàé îéëãîëò ìèíü óëàì ë ëàâøèð÷ áàéõ þì. Òýíãýðèéí äîîðõ àìüäðàëûí õºñºã í¿¿äýë õààøàà í¿¿æ ÿâààã ºíºº óëàì ë èõýýð îéëãîîä áàéíà. Õóó÷èí ñîíèí á¿õýí íàäòàé ÿìàð íýã ñýæìýýð õîëáîãäîõîä èíýýæ íýã, ãóíèãëàæ íýã, õàðàìñàæ íýã, áàÿðëàí õººð÷ íýã, áàõàðõàí äýâýð÷ íýã... ÿíç ÿíçààð ë ó÷èðëàà äàà. Áè öàã ¿åýý ýðã¿¿ëýí õàíòàéð÷ õýñýã õóãàöàà ºíãºðººëºº. Ãèøãýñýí ìºðºº õàðæ ÿâ ãýäýã ¿ãòýé áè çàðèìäàà òýðñýëääýã ë þì. Ãýâ÷ áàñ õàðìààð àíçààðìààð ç¿éë èõ áàéäàã áîëîëòîé. Òýãýýä ÷ óóëûí èõ ÿðóó íàéðàã÷, àãóó èõ çîõèîë÷ Ðàñóë Ãàìçàòîâ "ªíãºðñºí ¿åý ãàð áóóãààð áóóäâàë èðýýä¿é ÷àìàéã èõ áóóãààð áóóäíà" õýìýýí àéëäñàí íü áèé. Ýíý ¿ãèéí ¿íý öýíèéã îéëãîõ øèã áîëîõîä íóðóó äàãàí õ¿éòýí õºëñ äààâàðëàæýý...Àìüäðàë èéì ¿åäýý ë èõ ¿íýíèéã õ¿íèé áèå öîãöîñîîð õ¿ðòýë õàëóóí øºë óóñíû äàðààõ øèã òàðõààäàã áàéíà. Õóó÷èí ñîíèí ýðã¿¿ëæ õýñýã çóóð ºíãºðñºí öàã ¿åòýéãýý èæèëñëýý...Çàëóó ÷ áîë÷èõñîí þì øèã. Õóó÷èí ñîíèíû øàðëàñàí õóóäàñ á¿õýí õ¿ì¿¿íèé èõ öàäèã àà.

Бороотой өдөр...
Бодсон шиг минь бороотой өдөр. Бодол шиг минь бороотой өдөр. Хурын үүлэнд хулдуулсан тэнгэр бараан саарал. Ширхэггүй цагаан бороо сэтгэлийн утас норгон цайрах нь хэзээ билээ...Аль зуны явдал билээ гэж бодогдох. Ийм дэлгэр цагийг хүүхэд нас минь үзэн баярлаж, үсээ норгон гүйлддэг байсан санагдана. Тиймээ, хүүхэд нас дэлгэр зуны бороо хоёр нэгэндээ ивээл л дээ. Шалбааг туучсан хөл нь халтар. Сайхан цагаан борооны шимийг хөхсөн хөх сайртай арьс нь эрүүл. Ийм л хүүхэд явлаа даа...Ай бороотой өдөр. Бодлын минь нисдэг үүрэнд зун зулзагалуулсан бороотой өдөр. Олон байгаасай. Ийш тийшээ утас цохьсон... Бороотой гэж зөөлөн эевэргүү үгс харилцуурын араас чихнүү чимэгтэй эгшиглээд... Энэ чинь юу билээ...Ургамал шинэдэн дэлгэрэх зуны эхэн сарын сүүлч. бямбадаа орсон бороо Бямбадаа онгойгоосой. Тэнгэр цэлмээсэй.

Õàðãàëûí ãóíèã

Òýøèã íóòàãò Õàðãàë ãýæ íýã ñàéõàí íóóð áèé. Ýíý òîëèí öýíõýð íóóðàíä õóí øóâóó æàðãàí æàðãàí àìüäàðäàã. Çóíû äýëãýð ñàðäàà æàðãàõ õóíãèéí ñ¿ðýã ãýäýã Õàðãàë íóóðûã öàãààí ãàë áîëòîë íü öàéðäàã ãýý÷. Ýíýõ¿¿ Õàðãàëûí õóí öàãààí ìàíäàë äýýã¿¿ð åðòºíöèéí 纺ëºí ñàëõè èëýí áèäýðòýæ, ýãøãèéí öýíõýð äîëãèñ íü ¿å ¿åýðýý õóí øóâóóäàà á¿¿âýéëíý. Òýð õóí øóâóóä ãýäýã õîëûí çî÷èí ÷ þì øèã, îéðûí ñàäàí ÷ þì øèã íýã ë ýëãýìñ¿¿. Íóóðûí ýðýãò äºõºæ î÷èõîä õóí øóâóóä íèñýõ ÷ ¿ã¿é öààøàà æààõàí çóëðààä ë àìãàëàí õºâö㺺íº. Åð íü Õàðãàëûí ýíý õóí øóâóóäûã õàâàð íàìàð õî¸ðòîî íýã íýã óäàà õàðàõ õóâü òîõèîãîîä áàñ ÷ õýäýí æèë ºíãºð÷ýý. Òýøèã ð¿¿ ÿâàõ õ¿í á¿õíèé ºìíººñ ìýëòýñ ãýýä ë ãàðààä èðýõ ýíý ñàéõàí íóóðûã áè ýðò öàãèéí íýã á¿ñã¿éí ãýãýýí ãóíèãò äîìîã çîõèîæ, ò¿¿íòýéãýý á¿ð ¿íýí þì øèã ç¿éðëýõ äóðòàé áàéäàã þì. Ǻâõºí ººðèéí äîòîîä ÷èíàä äàà ø¿¿. Ýðòèéí ýðò, õîëûí õîëä íýãýí ãîî á¿ñã¿é ýæèéòýéãýý ñóóäàã áàéñàí þì ãýíý. Òýð ãîî á¿ñã¿é íýãýí ñàéõàí çàëóóã õ¿ñýë áîäîëäîî æàðãààí æàðãààí ñàíàäàã áàéæ ãýíý. Õººðõèé çàëóó õîëûí õîëä, óñíû øóâóó ºâºëæèõ ãàçàð áàéäàã þì ñàíæ...Õ¿ëýýæ ÿäñàí á¿ñã¿é îëîí õîíîã óéëæ, õàéëæ ýýæèéãýý ÷ ìàðòàí ãóíèãëàæýý. Òýãñíèé ýöýñò èíãýæ õ¿í ÿâñíààñ ýëáýã öýíõýð íóóð áîëüå. Õàéðòàé çàëóó ìèíü äàëàéí ÷èíàäààñ õóí øóâóó áîëîîä èðâýë òîñîí àâ÷ öóöàæ èðñýí äàëü þóãèé àìðààí, öóãòàà ãóðâàí ñàðáîëîâ÷ æàðãàÿ. Àíãèð 纺ëºí ºåõèé þóã íü èëáýí òààëæ, àìàð àìãàëàí ìýëòýëçýæ ãóðâàí ñàð áîëü¸ ãýæ áàò øèéäýýä Õàðãàë íóóð áîë÷èõæýý. ×óõàì ¿íýíäýý áîë á¿ñã¿éí õàð òàíà øèã ¿ñ íóóðûí ìàíäàëä ¿å ¿å íàìèðàí õàðàãäàõ íü Õàð ãàë àñ÷ áàéõ øèã ñàíàãäàæ, ýíýõ¿¿ íóóð Õàðãàë íýðòýé áîëæýý. Õóíãèéí ñ¿ðýã õàâðûí õàâàðò ÿàðàí èðýõýä õàðãàë íóóð 纺ëºí öýíõýð óñàà ìýëòýëç¿¿ëýí ìýëìýð¿¿ëýí òîñîæ äýëãýð öàãèéí ñàðäàà æàðãàí æàðãàí áàéäàã. Íàìðûí õîíãîð ñàëõè ñýâýëçýýä èðýõèéí ¿åñ íóóð õààÿàäàà èõ ë ãóíèãëàí ñàëõèí øàãøóóðãà ¿åëç¿¿ëýí õÿìàðäàã ãýíý. Íóóð õóí õî¸ðûí õóâü òàâèëàí ¿íýíäýý õàéð ñýòãýëòýé á¿ñã¿é çàëóó õî¸ðûí õóâü òàâèëàí áàéæýý. Á¿ñã¿éí ãóíèã øèã Õàðãàë íóóð ¿åèéí ¿åäýý ìýëòýëçýæ, õàéðûí ãýãýýí ñýòãýë øèã õóí øóâóóä æèëèéí æèëä ÿàðàí èðñýýð ë áàéíàì...Àé äàà Õàðãàë íóóð ìèíü...Á¿ñã¿é õîíãîð àÿëãóó ìèíü...Õóíãèéí öàãààí òîéðîì ìèíü. ×àìäàà ÿàðñààð î÷èõäîî ãýðýëò öàãààí õóíãèéí ãýãýýí ãýðëýýð î÷äîã ø¿¿. Òýãýõýä íóóð ìèíü àìãàëàí öýíõýð ìàíäëàà 纺ëëºñõèéí óãòàõ íü àìðàã õàéðòàé á¿ñã¿é ¿ð øèã ìèíü ñàíàãääàã äàà. Àé õóâü òàâèëàíãèéí îðîîëãî ãýæ ýíý þì áîëîâ óó.